Bir şey, Tanrı istediği için mi iyidir, iyi olduğu için mi Tanrı onu buyurmuştur?

Yağmur Naz Karabacak - 328

Acaba bir şey, Tanrı istediği için mi iyidir, yoksa o, iyi olduğu için mi Tanrı tarafından buyurulmuştur?

   Önce şuna karar verelim: İyi nedir, ve kim tarafından belirlenir?

Gerçekten cevaplanması zor bir soru. Çünkü bence bu sorunun kesin olarak bir cevabı yok. Bence iyi; insanın kendi aklınca doğru olan ve kişiden kişiye değişebilen bir şeydir. Bu yüzden de şu kesin iyi, şu kesin yanlış diye bir yorum yapılamaz. Diğer sorumuza gelecek olursak; iyi, kim tarafından belirlenir?

Buna genel olarak bir cevap verecek olursak Kur’an-ı Kerim’deki bazı ayetlerin yol gösterici etkisi vardır. Ama bence iyi, bir kişi tarafından keskin sınırlarla çizilemez. Örneğin Kur’an-ı Kerim’de bahsedilen şeylerden birini size aktarmak isterim. “Oruç keffâreti, iki kamerî ay veya 60 gün ara vermeksizin oruç tutmaktır. Buna da gücü yetmeyen kişi, 60 fakiri bir gün ya da bir fakiri 60 gün doyurur. Bu keffâretin yanında ayrıca, tövbe edilmesi ve bozulan orucun da kazası gerekir (Merğinânî, el-Hidâye, 1/122-123).” Burada orucun istenilerek ve kötü niyetli olarak bozulmasının kazasında neler yapılacağı anlatılıyor. Peki neden böyle bir zorunluluk vardır? Benim isteyerek veya kötü niyetli olarak yaptığım bir şeyin madem cezası varsa neden Allah bize iyi yolların olmasının yanında kötü yolları da yaratmıştır? Aslında durum tam olarak da böyle değil. Elbette isteyerek ya da kötü niyetle böyle bir girişimde bulunmak doğru değil ve kötü bir şey ama eğer bu senin inancınla ilgili bir şey ise işte o zaman yapmamalısın. Allah da bizi denemek ve sınamak için iyi yolların yanında kötü yolları da yaratmıştır. Ama eğer yaparsak da cezasını çekmemiz gerektiğini düşünüyorum. Yani ben buradan şuraya varmak istiyorum: Bir şey Tanrı istediği için kötüdür. Dolayısıyla bir şey Tanrı istediği için iyidir. Çünkü Tanrı bazı yolları kötü bazı yolları da iyi olarak ayırmıştır. Bizden de iyi olana uymamızı ister. Uymadığımız takdirde de cezasına katlanmamız gerekir. O yüzden iyi veya kötünün Tanrı tarafından belirlendiğini, yani bir şeyin Tanrı istediği için iyi veya kötü olduğunu düşünüyorum.

Tarih: 8 Ekim 2024

Yazan: Yağmur Naz Karabacak - 328